Het reisverslag van Carolien Libert

Dag 2 Forskola Reggio Emilia in Västerås

Na een verfrissende ochtendwandeling en een gezond ontbijt vertrekt de bus naar Västerås. We worden warm onthaald door Carina Candle waar ze samen met haar collega pedagoog een inspirerende lezing geeft over haar forskola’s. Onderstaand enkele uitspraken uit deze lezing:

‘De school is de stad in miniatuur’, ‘De pedagogisch medewerkers zijn verantwoordelijk voor alle kinderen’, ‘Er zijn vele manieren van leren’ ‘De ruimte praat met de kinderen en medewerkers en andersom. De ruimte moet een welkom geven, uitdagend zijn, esthetisch, flexibiliteit uitstralen en overzichtelijk zijn’ ‘We gaan uit van het competent rich child’, ‘Het krachtige kindbeeld staat centraal’, ‘belangrijke waarden participation diversity, democratic, solidarity.

De ruimtes waren zo indrukkend dat ik niet kon stoppen met foto’s maken. De visie was overal zichtbaar en voelbaar. De keuze voor materiaal en het gebruik van de vele loose parts, natuur van buiten naar binnen en andersom, het samenzijn door bijv. met de gehele groep onder de middag warm te eten, de wijze van documenteren, de manier van etaleren. Het voelde zo natuurlijk dat het mij kippenvel bezorgde. Op dat moment kwam ik een collega tegen en deelde we dit moment met elkaar. 

Wat mij vooral inspireerde was het gebruik van licht, glas en overheadprojectors. Carina vertelde dat hier bewust voor is gekozen. Door iets in het licht te zetten krijgt het extra aandacht en wordt een project van een kind(eren) nog meer zichtbaar. Met licht kan je ook schaduw maken wat voor kinderen inspirerend is om mee te werken. Door met glas en spiegels te werken kan je een project vanuit verschillende perspectieven bekijken wat niet alleen van toepassing is op een project, maar ook weer toe te passen is in het sociale contact. Door projectors kunnen o.a. bouwwerken van kinderen in het groot geprojecteerd worden waardoor kinderen met elkaar kunnen praten over dat wat ze zien. Wederom de ‘éénvoud’ van de materialen en daarbij het samenbrengen van divers (echt) materiaal vind ik vindingrijk en neem ik mee als inspiratie!

In de Forskola Reggio Emilia 3 worden we wederom meegenomen in de wonderewereld van de Reggiopedagogiek. We krijgen de opdracht mee om met een camera twee foto’s te maken waar je door geïnspireerd wordt. Een moeilijke keuze daar alles vraagt om een foto. 

Een pedagogisch medewerker vertelt hoe ze de ontwikkeling van de kinderen volgt, door wekelijks de foto’s van een project samen met de kinderen te bekijken. De kinderen vertellen haar waar ze trots op zijn en waar ze uitdagingen zijn aangegaan. Samen beslissen ze welke foto’s gedocumenteerd worden voor de kinderen en de ouders. We krijgen ook te horen hoe de visie wordt gewaarborgd door inspiratiemeetings met medewerkers in de ochtend, coaching van de pedagoog, ouderbijeenkomsten waar de visie wordt gedeeld en ouders worden meegenomen in de wijze van Reggiopedagogiek. Het projectmatig werken heeft mij tevens geïnspireerd, mede omdat ik groepen kinderen zag werken aan één project wat ook veel structuur uitstraalde. Er werd volop gecommuniceerd, samengewerkt, gediscussieerd, nieuwe plannen bedacht en dat allemaal met een pedagogisch medewerker op gepaste afstand. Het vertrouwen wat deze situatie uitstraalde was in mijn gehele lijf voelbaar. In Nederland hebben we het geregeld over ‘pedagogisch tact’. Dit is wat ik tijdens deze tweede dag voelde bij de kinderen,  de verschillende ruimtes en de relatie tussen de pedagogisch medewerkers en de kinderen. 

Dag twee sluiten we af met wederom een verrukkelijk buffet en daarna een gezellig samenzijn met alle reisgenoten. Samen met een collega delen we onze ervaringen van die dag en inspireert ze mij met een prachtig gedicht van Hans Andreus wat gaat over ‘niet meer, niet minder, maar zo anders’. Voor mij een uitgangspunt in het contact met kinderen en hun ouders. Iedereen is anders en heeft iets anders nodig. Wat we allemaal nodig hebben is een omgeving waarin we kunnen ontdekken en gezien en gestimuleerd worden om ons eigen pad te bewandelen. Deze tweede reisdag heeft dit voor mij bevestigd.

Dag drie Intervisie & middag Stockholm

Wat zijn wij goed verzorgd in het Turinge Hotel! Na wederom een heerlijk ontbijt stond er een intervisie op het programma. We hebben met elkaar de foto’s bekeken die een ieder had gemaakt. De verhalen van iedereen bij de foto’s maakte dat je nog meer nieuwe informatie kreeg vanuit de ogen van de ander! Informatie als:

‘ruimte klein en overzichtelijk houden’, ‘compleet vertrouwen in de keuzes die een kind maakt’, voorwaardenscheppend werken’, meerstemmigheid doordat kinderen elkaar continu ontmoeten tijdens projecten’, de veerkracht van kinderen wordt continu aangesproken (growth mindset) met de gedachte dat een veerkrachtig kind opgroeit met zelfvertrouwen en daarmee nieuwe uitdagingen aan kan gaan’, ‘nieuwsgierigheid en verwondering staat centraal en wordt gestimuleerd’ ‘vertrouwen hebben dat er iets ontstaat’.

Na de intervisie vertrekken we voor een gezellige middag Stockholm. Na een lekker lunch aan het water wandelen we door Stockholm en bezoeken we enkele highlights als het Pippi en ABBA museum op het eiland Djurgården. We verwonderen ons over de schone stad en de vriendelijke, behulpzame mensen. We sluiten de dag af met een gezellig diner. 

Dag 4 Presentatie & Workshop Reggio instituut Stockholm

We vertrekken naar Stockholm voor het laatste deel van de studiereis. Eenmaal aangekomen op de plek maken we een wandeling door het park. In gesprek met een collega deelt ze een mooie uitspraak: ‘Gras gaat niet harder groeien als je eraan trekt. Je moet zorgen dat je de bodem voldoende voeding geeft waardoor het gras kan groeien’. 

De presentatie was wederom een onderdompeling van een golf van bevlogenheid in het werken met kinderen. Zo gaf Malin Kjelander aan dat democratie binnen de Reggiopedagogiek betekent dat je luistert naar elkaar en je mening mogelijk aanpast. Ook werd duidelijk waarom kinderen in kleine groepen met elkaar samenwerken en de ruimte krijgen om zich te verplaatsen tussen de diverse ruimtes. Kinderen kunnen op deze wijze altijd de ruimte kiezen die op dat moment het beste aansluit bij hun behoefte. Pedagogisch documenteren is storytelling en dit vraagt om het verhaal wat het kind jou vertelt goed te beluisteren. De afsluitende zin van de presentatie blijft mij erg bij. ‘Kinderen hebben creatieve pedagogen nodig, i.p.v. special needs’. 

Na de presentatie mogen we zelf aan de slag met een gezamenlijk project. Het gevoel van de eerste dag bij Tom Tits komt weer naar boven. Alles aanraken, voelen, ruiken, ervaren maakt dat ik word meegezogen in de activiteiten. Eerst maken we met drie basiskleuren verf nieuwe kleuren en geven deze eigen namen wat best een uitdaging is. 

Daarna maken we met klei en eigen gekozen plant na en laten deze tot leven komen met een iMovie inclusief begeleidende muziek. Zo gaaf om te zien dat je iets in beweging kunt zetten. Ook dit is Reggio! Werken met diverse materialen en kijken wat je hier zelf mee kunt creëren. 

Na 4 zeer indrukwekkende dagen maken we opmars naar de luchthaven. De gesprekken in het vliegtuig gaan door over alles wat we hebben gezien en beleefd. Doordat ik deze reis met mijn directeur mocht maken konden we direct onze eerste plannen uitwerken en hebben we ook gelijk een afspraak gemaakt om bij één van de collega’s van de agrarische kinderopvang te gaan kijken voor wederom inspiratie. Een ongelooflijk reis waar veel nieuwe ideeën zijn ontstaan. 

Ik gun iedereen deze inspiratie met dit fijne gezelschap! Dankjewel Kameleon & WerkendLeren wat een cadeau!